حجامت یکی از روش‌های درمانی طب سنتی است که با قدمتی چند هزار ساله، در میان فرهنگ‌های مختلف، به ویژه در ایران و کشورهای خاورمیانه، رواج داشته است. این روش درمانی با ایجاد خراش‌های سطحی روی پوست و خروج خون، به تعادل مزاج و درمان بیماری‌ها کمک می‌کند.
حجامت فواید بسیاری برای سلامتی دارد، با وجود این فواید، حجامت برای همه افراد مناسب نیست و می‌تواند برای برخی افراد مضر باشد. آگاهی از موارد منع حجامت و مشورت با پزشک متخصص قبل از انجام آن، از بروز عوارض و خطرات احتمالی این روش درمانی پیشگیری می‌کند.
ما در سایت طب ایرانی یسنا، در این مقاله به بررسی موارد منع حجامت و افرادی که باید از انجام آن خودداری کنند، می‌پردازیم و به این سوال که حجامت برای چه کسانی ضرر دارد، پاسخ می‌دهیم.
فهرست مطالب
موارد منع مطلق حجامت
حجامت فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما انجام آن برای همه افراد مناسب نیست. در برخی موارد، حجامت می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی فرد به همراه داشته باشد. موارد منع مطلق حجامت شامل موارد زیر هستند:
1. بیماریهای خونی
افراد مبتلا به بیماریهای خونی مانند کم خونی، هموفیلی، اختلالات انعقادی خون و یا مصرف داروهای ضد انعقاد خون به هیچ وجه نباید حجامت کنند. این افراد باید حتما تحت نظر پزشک متخصص و با احتیاط کامل این کار را انجام دهند. در صورت لزوم، ممکن است قبل از حجامت، اقداماتی برای افزایش تعداد پلاکت خون و بهبود لخته شدن خون انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد به صورت زیر است:
- حجامت می‌تواند منجر به خونریزی شدید و غیرقابل کنترل در این افراد شود.
- افراد مبتلا به کم خونی، با از دست دادن خون در حجامت، دچار کم خونی شدیدتر می‌شوند.
- در افراد با اختلالات انعقادی خون، حجامت می‌تواند به دلیل عدم انعقاد صحیح خون، منجر به خونریزی طولانی و خطرناک شود.
- داروهای ضد انعقاد خون، مانند وارفارین، با رقیق کردن خون، خطر خونریزی حین و بعد از حجامت را افزایش می‌دهند.
2. بیماریهای قلبی
افراد مبتلا به نارسایی قلبی، فشار خون بالا، و یا سابقه سکته قلبی، در معرض خطر جدی در اثر حجامت هستند. این افراد که نیاز به حجامت در منزل دارند، باید حتما تحت نظر پزشک متخصص و با احتیاط کامل این کار را انجام دهند. همچنین، قبل از حجامت، باید وضعیت قلبی فرد به طور کامل بررسی و در صورت لزوم، داروهای قلبی تنظیم شوند.
دلایل منع حجامت این افراد برای موارد زیر است:
- حجامت می‌تواند فشار خون را به طور موقت افزایش دهد و به قلب و عروق فشار وارد کند.
- در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، این افزایش فشار خون می‌تواند منجر به تشدید نارسایی قلبی و تنگی نفس شود.
- افراد با فشار خون بالا، در معرض خطر سکته قلبی و مغزی در اثر افزایش ناگهانی فشار خون حین حجامت هستند.
- سابقه سکته قلبی نشان‌دهنده ضعف عضله قلب است و حجامت می‌تواند این ضعف را تشدید کند.
3. عفونت‌ها
در صورت وجود هرگونه عفونت فعال در بدن، انجام حجامت می‌تواند منجر به گسترش عفونت به سایر نقاط بدن و تشدید بیماری شود. قبل از حجامت، باید از عدم وجود هرگونه عفونت فعال در بدن اطمینان حاصل شود. همچنین، در صورت ابتلا به عفونت، باید ابتدا عفونت درمان شود و سپس پس از بهبودی کامل، می‌توان در مورد حجامت با پزشک مشورت کرد.
دلایل منع حجامت این افراد از قرار زیر است:
- حجامت می‌تواند با ایجاد زخم‌های کوچک روی پوست، راهی برای ورود میکروب‌ها به بدن ایجاد کند.
- در صورت وجود عفونت فعال در بدن، میکروب‌ها می‌توانند از طریق زخم‌های حجامت به سایر نقاط بدن منتقل شده و عفونت را گسترش دهند.
- حجامت می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و بدن را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر کند.
4. ضعف شدید
افراد بسیار ضعیف و ناتوان که به سختی می‌توانند خون از دست بدهند، نباید حجامت کنند و باید تا زمان بهبودی کامل و تقویت قوای بدن، به تعویق انداخته شود. این افراد باید قبل از حجامت، وضعیت سلامتی خود را به طور کامل با پزشک در میان بگذارند. در صورت لزوم، ممکن است قبل از حجامت، اقداماتی برای تقویت قوای بدن و افزایش سطح انرژی فرد انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد به شرح زیر است:
- حجامت می‌تواند این افراد را ضعیف‌تر کرده و به سلامتی آنها آسیب برساند.
- افراد ضعیف، به دلیل کمبود ذخایر خون، در برابر از دست دادن خون در حجامت، بیشتر آسیب‌پذیر هستند.
- حجامت می‌تواند علائم ضعف مانند سرگیجه، تهوع، و ضعف عضلانی را در این افراد تشدید کند.
5. بارداری
حجامت در دوران بارداری می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. لذا، خانم‌های باردار به هیچ وجه نباید حجامت کنند. در صورت نیاز به انجام حجامت، باید تا بعد از زایمان و دوران نفاس منتظر ماند و سپس، طبق تقویم حجامت 1403 این کار انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد به صورت زیر است:
- حجامت می‌تواند با ایجاد تغییرات در تعادل هورمونی بدن، بر روند بارداری تأثیر منفی بگذارد.
- حجامت می‌تواند باعث انقباض رحم و سقط جنین شود، به خصوص در مراحل اولیه بارداری.
- استرس و اضطراب ناشی از حجامت، می‌تواند برای جنین مضر باشد.
6. کودکان زیر دو سال و افراد بسیار ضعیف
به دلیل سیستم ایمنی ضعیف و بدن نحیف، حجامت برای کودکان زیر دو سال و افراد خیلی پیر بالای 60 سال توصیه نمی‌شود. در صورت لزوم، حجامت باید بعد از دو سالگی و با نظر و تجویز پزشک متخصص انجام شود. قبل از حجامت، باید وضعیت سلامتی کودک یا افراد خیلی مسن به طور کامل بررسی و در صورت لزوم، اقدامات لازم انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد از این قرار است:
- سیستم ایمنی ضعیف کودکان، آنها را در برابر عوارض و خطرات حجامت، مانند عفونت، بیشتر آسیب‌پذیر می‌کند.
- بدن نحیف کودکان، توانایی تحمل از دست دادن خون در حجامت را به خوبی ندارد.
- حجامت می‌تواند در کودکان زیر دو سال، درد و ناراحتی زیادی ایجاد کند.
موارد منع نسبی حجامت
در برخی موارد، حجامت می‌تواند با احتیاط و تحت نظر پزشک، برای افراد با شرایط خاص انجام شود. موارد منع نسبی حجامت شامل موارد زیر هستند:
1. بیماریهای کلیوی
افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک حجامت کنند. در صورت لزوم، ممکن است قبل و بعد از حجامت، آزمایش‌های کلیوی و اقدامات لازم برای حفظ سلامت کلیه‌ها انجام شود. حجامت باید در این افراد با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود و از حجامت سنگین و طولانی مدت خودداری شود.
دلایل منع حجامت این افراد به شرح زیر است:
- حجامت می‌تواند با افزایش دفع آب و الکترولیت‌ها از بدن، به عملکرد کلیه‌ها فشار وارد کند.
- در افراد با بیماریهای کلیوی، این امر می‌تواند منجر به کم‌آبی، عدم تعادل الکترولیتی و نارسایی کلیه شود.
- حجامت می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی بدن، علائم بیماریهای کلیوی را تشدید کند.
2. دیابت
افراد مبتلا به دیابت، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک حجامت کنند. افراد مبتلا به دیابت، باید قبل از حجامت، قند خون خود را به طور کامل کنترل کنند. در صورت لزوم، ممکن است قبل و بعد از حجامت، آزمایش قند خون و اقدامات لازم برای تنظیم قند خون انجام شود.
در طب سنتی تاکید شده است که حجامت باید در این افراد با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد به صورت زیر است:
- حجامت می‌تواند با کاهش قند خون، خطر افت قند خون در افراد دیابتی را افزایش دهد.
- در افراد با دیابت کنترل نشده، حجامت می‌تواند به دلیل ضعف سیستم ایمنی، خطر عفونت زخم را افزایش دهد.
- حجامت می‌تواند با افزایش استرس، قند خون را در افراد دیابتی بالا ببرد.
3. بیماریهای پوستی
افراد مبتلا به بیماریهای پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و زخم‌های باز، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک حجامت کنند. در صورت لزوم، ممکن است قبل از حجامت، اقداماتی برای درمان بیماری پوستی و آماده‌سازی پوست برای حجامت انجام شود. حجامت باید در این افراد با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود و از حجامت در محل‌های مبتلا به بیماری پوستی خودداری شود.
دلایل منع حجامت این افراد برای موارد زیر است:
- حجامت می‌تواند با ایجاد زخم‌های جدید روی پوست، علائم بیماریهای پوستی را تشدید کند.
- در افراد با بیماریهای پوستی، حجامت می‌تواند خطر عفونت زخم را افزایش دهد.
- حجامت می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی بدن، علائم بیماریهای پوستی را تشدید کند.
4. ضعف سیستم ایمنی
افراد با ضعف سیستم ایمنی، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک حجامت کنند. در صورت لزوم، ممکن است قبل از حجامت، به کمک طب ایرانی اقداماتی برای تقویت سیستم ایمنی بدن انجام شود. حجامت باید در این افراد با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
دلایل منع حجامت این افراد به این شرح است:
- حجامت می‌تواند با ایجاد زخم‌های کوچک روی پوست، راهی برای ورود میکروب‌ها به بدن ایجاد کند.
- در افراد با ضعف سیستم ایمنی، این امر می‌تواند خطر عفونت زخم را افزایش دهد.
- حجامت می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی بدن، علائم بیماریهای زمینه‌ای را تشدید کند.
5. مصرف برخی داروها
افراد مصرف کننده برخی داروها، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک حجامت کنند. این افراد باید قبل از حجامت، لیست کامل داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهند. پزشک با بررسی داروهای مصرفی، می‌تواند در مورد لزوم قطع یا تنظیم داروها قبل از حجامت تصمیم‌گیری کند.
دلایل منع حجامت این افراد به صورت زیر است:
- برخی داروها مانند داروهای رقیق کننده خون، داروهای ضد انعقاد و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند با حجامت تداخل داشته باشند و خطر خونریزی را افزایش دهند.
- حجامت می‌تواند با برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی و داروهای ضد افسردگی، تداخل داشته باشد و اثرات آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله، به این مطلب پرداختیم که حجامت برای چه کسانی ضرر دارد؟ موارد منع مطلق و نسبی حجامت که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد، نشان‌دهنده ضرورت احتیاط در انجام این روش درمانی است. مشورت با پزشک متخصص قبل از انجام حجامت، از جمله اقدامات ضروری برای پیشگیری از عوارض و خطرات احتمالی آن است. پزشک با بررسی سابقه پزشکی، شرایط سلامتی و داروهای مصرفی فرد، می‌تواند در مورد مناسب بودن حجامت برای او و در صورت لزوم، نحوه انجام آن با احتیاط کامل، تصمیم‌گیری کند.
با رعایت این نکات و احتیاط در انجام حجامت، می‌توان از فواید این روش درمانی بهره‌مند شد و از خطرات و عوارض احتمالی آن پیشگیری کرد.
سوالات متداول
حجامت برای چه کسانی ضرر دارد؟
افراد مبتلا به بیماریهای خونی، زنان باردار و شیرده، افراد بسیار ضعیف و کودکان.
آیا افراد دیابتی می‌توانند حجامت کنند؟
بهتر است با پزشک خود مشورت کنند، زیرا ممکن است نیاز به تنظیم داروهایشان داشته باشند.
آیا افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌توانند حجامت کنند؟
با نظر پزشک متخصص بلامانع است، اما در صورت عدم کنترل فشار خون، بهتر است از حجامت خودداری کنند.
آیا افراد مبتلا به بیماریهای قلبی می‌توانند حجامت کنند؟
بهتر است قبل از انجام، با پزشک متخصص قلب مشورت کنند.
